Lichen Planus Actinicus
(synoniemen: actinische lichen planus, lichen planus subtropicus, lichen planus tropicus, summertime actinic lichenoid eruption, lichenoïde melanodermatitis)
Lichen Planus Actinicus is een zeldzame variant van cutane lichen planus, die wordt
uitgelokt door zonlicht.
Alhoewel het vooral wordt gezien in (sub)tropische gebieden (Middellandse zee gebied, Noord-Afrika, Midden-Oosten), krijgen ook wij vaker vragen over deze vorm.
Actinische lichen planus veroorzaakt alleen afwijkingen in de huid, die aan de zon is blootgesteld. Iemand omschreef het als ‘ik krijg een zeer pijnlijke huid in de zon alsof er tig naalden in staan, zodra het voorjaar begint’. Anderen krijgen bultjes op handen en voeten of donkere vlekken in het gezicht.
Het beeld kan moeilijk te onderscheiden zijn van LE (Lupus Erythematodes)-varianten, weefselonderzoek kan uitsluitsel geven of het om lichen planus of cutane LE gaat.
Er is helaas weinig gepubliceerd over Lichen Planus Actinicus en dus ook niet over de behandeling. Sunscreens, lokale steroïden (hormoonzalf), eventueel injecties met steroïden en Plaquenil (hydroxychloroquine) kan overwogen worden.
Bij de cutane LP is lichttherapie een optie, maar bij de door zon uitgelokte variant natuurlijk niet!!
Voor de hand liggend is, dat de zon in ieder geval moet worden vermeden en dat je voor zeer goede zonbescherming moet zorgen. UV-kleding en een zonnehoed van UV-werend materiaal is super belangrijk. Een zonnehoed is een fysieke barrière, in tegenstelling tot zonnebrandcrème die om de paar uur opnieuw aangebracht moet worden. Een zonnehoed beschermt je gezicht, hoofdhuid en nek tegen beschadiging door de zon. Hoeden met brede rand bieden ook bescherming aan schouders en bovenrug.
Mensen met lichtgevoelige huidaandoeningen wordt aangeraden een Sunscreen (zonnebrandcrème), met een hoge beschermingsfactor - SPF 30 of 50 - te gebuiken, liefst met bescherming tegen UVB- èn UVA-straling.
Bij mensen met een ernstige overgevoeligheid voor de zon kan het zinvol zijn te onderzoeken welk deel van het spectrum de grootste problemen geeft (UVA, UVB of zichtbaar licht). Bij de meeste patiënten volstaat testen met UVB en UVA.
Overigens is het goed te bedenken dat een beetje zon doorgaans niet verkeerd is. De zon heeft ook positieve effecten op de mens. Naast positieve psychologische effecten is zonlicht belangrijk voor de synthese van vitamine D in de huid. Dat kun je niet met voeding opvangen, dus dan zul je – in overleg met je arts – extra Vitamine D moeten slikken.
Lichen planus actinicus kan zich op verschillende manieren uiten: annulair, dyschromisch, classic plaque-like, en gepigmenteerd maculeus.
De annulaire vorm, met hyperpigmentatie komt het meest voor. Bij hyperpigmentatie is de aangedane huid donkerder verkleurd dan de rest van de huid. Dit geeft een bruine, grijze of zelfs zwarte verkleuring van de huid.
Bij de dyschromische vorm ontstaan zgn. gehypopigmenteerde papels en plaques in de hals en op de handruggen. Bij hypopigmentatie zie je een afname van de gebruikelijke verkleuring van de huid waardoor lichte, soms bijna witte vlekjes in de huid ontstaan.
De klassieke plaque-like vorm lijkt op de gewone lichen planus, met polygonale papels maar dan op plekken die blootgesteld zijn aan zonlicht.
De gepigmenteerde vorm bestaat uit een soort melasma (zwangerschapsmasker)-achtige pigmentvlekken en plaques.
Er zijn geen afwijkingen op de slijmvliezen of aan de nagels en ook het Koebner fenomeen komt bij Lichen planus actinicus niet voor.